In dit imkerhaal:
Je kent het vast wel: een plaatje met bloemen, bijtjes en een bijenkorf. Maar hoewel het zien van bijenkorven jou hoogst waarschijnlijk tot je verbeelding spreekt, zijn er nog maar weinig imkers in Nederland die hun honingbijen in bijenkorven houden. Want meer dan 95% van de Nederlandse bijenkolonies woont tegenwoordig in een bijenkast. Waarom er nog zo weinig honingbijen in korven worden gehouden? Het antwoord op die vraag lees je in dit artikel!
Honingbijen zijn tegenwoordig eigenlijk een soort landbouwhuisdieren. Want imkers verzorgen deze bijen – naast dat ze het leuk vinden om bijen te houden – vaak ook omdat de bijen heerlijke honing verzamelen. Het verzorgen van bijen met het doel om echte honing te oogsten heeft natuurlijk niet altijd bestaan, al heeft het zogenoemde imkeren al wel oude papieren.
Uit opgravingen is gebleken dat honingbijen ca. 1500 voor Christus in de Egyptische oudheid al door mensen verzorgd werden. Het is ook niet zo vreemd dat men toen erg gesteld was op deze kleine insecten, want destijds was honing als enige bekende zoetstof een echt luxe product.
De stap van wilde honingbijen naar huisdier
Wilde honingbijen leven van nature in grote bijenkolonies die hun nesten in allerlei holtes maken, voornamelijk in holle bomen. Als mensen in de oudheid zo’n bijenkolonie ontdekten, werd het hele bijennest geplunderd om de aanwezige honing.
Al snel ontdekte men dat de bijen na de plundering in dezelfde holte het nest weer herstelden. Hierdoor kon men telkens weer de bekende plekken langsgaan om daar honing te roven.
Om lange reizen naar deze bijenkolonies uit te sparen, ging men op een gegeven moment de holle bomen waar de kolonies in leven boven en onder het nest afzagen. Het stuk boom waar de bijen in leven sloot men af, zodat de bijen er niet meer uit konden vliegen, en dit werd mee naar huis genomen.
Ziedaar de eerste stap van de domesticatie van onze honingbijen. Doordat de bijenkolonies nu dicht bij huis kwamen te staan, kwam er een einde aan de honingstrooptochten.
Het zwermen van bijen: een bijenzwerm scheppen
Toen men de bijenvolken dichter bij huis had staan, ontdekte men iets nieuws. Want in het voorjaar kwamen de bijen ineens massaal de holle boom uit, om elders een nieuwe kolonie te gaan starten. Dit wonderlijke fenomeen, het zwermen, is de natuurlijke wijze van voortplanten van bijen.
Het zwermen van bijen is een van de mooiste dingen die een imker meemaakt in het bijenseizoen!
— Imker Gerard
Al snel ontdekte de eerste imkers dat je vertrekkende bijen ook op kunt vangen en in een nieuwe nestgelegenheid kunt stoppen. Want voordat de bijen definitief vertrekken, verzamelen ze zich nadat ze hun oude woning verlaten eerst vlak bij hun oude nest.
De bijenzwerm gaat als een grote tros bijen ergens vlak bij de bijenkast hangen, vaak aan de tak van een boom. Hiervandaan gaan verkenners op pad, die de omgeving afspeuren naar een holte waar de bijenzwerm een nieuwe kolonie kan starten.
Zo lang de bijen daar hangen, heeft de imker de tijd om te proberen de bijenkolonie voor zichzelf te behouden door te proberen deze in een lege behuizing te krijgen. (Bekijk video van het zwerm scheppen)
Het gebruik van de bijenkorf
Door het scheppen van zwermen is het gebruik van bijenkorven ontstaan. Een bijenkorf is een soort gevlochten mand met aan de voorkant een zogenaamd vlieggat waar de bijen in en uit kunnen vliegen. Deze bijenkorven bleken vele malen praktischer dan het gebruik van holle bomen.
Bijenkorven worden gevlochten van natuurlijke materialen, vaak grassen of stro, dat in dunne bosjes aan elkaar wordt gevlochten met halve bramenstengels of tegenwoordig ook rotan. Maar ook wilgentenen worden wel gebruikt voor het maken van bijenkorven. In sommige regio’s worden de korven ingesmeerd met koeienmest of leem.
Als de korf klaar is, steekt de imker er een aantal dunne takjes dwars doorheen. In imkerjargon heet dit het ‘opspijlen’ van de bijenkorf.
Omdat de onderkant van de bijenkorf open is, is het super gemakkelijk om er een gezwermde bijenkolonie in te krijgen. Het is vaak een kwestie van de korf onder de tros bijen te houden, een ferme tik op de tak waar deze aan hangt, en klaar-is-Kees!
De nadelen van het gebruik van bijenkorven
Door de jaren heen zijn er allerlei verschillende soorten bijenkorven ontstaan. Hoe deze bijenkorven eruit zien is per land en regio verschillend. Het meest bekende model bijenkorf is de Veluwse korf. Deze ovale korf is meestal gevlochten van lang roggestro of buntgras, ook wel pijpenstro genoemd. Deze grassen komen veel voor op de Veluwe.
Vanwege de goedkope materialen is het gebruik van bijenkorven heel lang gebruikelijk geweest. Echter, aan het gebruik van bijenkorven kleven ook wat nadelen. Want het houden van bijen in korven is niet altijd even bijenvriendelijk.
Vrijwel alle soorten bijenkorven zijn van boven dicht en de onderkant is open. Nu is het zo dat bijen de gewoonte hebben om de honing altijd boven in hun nest op te slaan. Dus als je de honing uit zo’n bijenkorf wilt oogsten, moet je bovenin de korf zijn.
Hoe je honing uit de bijenkorf oogst
Benodigde tijd: 20 minuten
De honing oogsten uit een bijenkorf is dus wel even een dingetje. Hoe de imker honing uit de korf oogst? Als korfimker verricht je de volgende handelingen om honing uit de korf te oogsten:
- De bijenkorf in de ‘jaagstand’ plaatsen
Als er veel honing in de bijenkorf zit, plaatst de imker de korf met de open onderzijde naar boven, en hij zet hier een lege bijenkorf bovenop. Met krammen zorgt de imker ervoor dat beide korven stevig aan elkaar vast zitten.
- De bijen uit de korf jagen
Als de boel goed opgesteld staat, begint het jagen. Door met de handen of stokken op de korf te kloppen, beginnen de bijen omhoog te lopen. Op deze wijze verlaten vrijwel alle bijen de oorspronkelijke korf en vormen ze een tros in bovenste lege bijenkorf.
- De korf met bijen terugplaatsen
De bovenste korf met bijen wordt vervolgens losgemaakt van de onderste en teruggeplaatst op de plaats waar de ‘leeggejaagde korf’ gestaan heeft. De bijen zullen hierin weer nieuwe raten gaan bouwen waarop zij kunnen leven.
- Het uitsnijden van honing uit de korf
Met een speciaal korfmes worden vervolgens alle raten uit de met honing gevulde bijenkorf gesneden. Omdat deze honing niet in keurige houten frames zit, kan deze honing niet geslingerd worden. Meestal wordt honing uit de korf geperst.
Honing uit de korf: bijenvriendelijke honing?
Zoals je hebt kunnen lezen komt er heel wat bij kijken om honing uit een bijenkorf te kunnen oogsten. Je kunt je hierbij afvragen of het oogsten van honing uit een korf wel bijenvriendelijk is. Want door het honing oogsten uit de korf, moet het volk letterlijk met alles helemaal opnieuw beginnen.
Deze min of meer bijen-onvriendelijke wijze van imkeren was voor de Amerikaan Lorenzo Langstroth (1810-1895) een doorn in het oog. Daarom ging hij hard op zoek naar een andere manier om bijenkolonies te huisvesten.
Het resultaat van zijn zoektocht naar een betere manier van bijenhouden was verbluffend. Hij ontdekte dat bijen altijd werken volgens bepaalde afstandsnormen. Met deze kennis gewapend bouwde hij de allereerste bijenkast.
Het gebruik van de bijenkast
De bijenkast die Langstroth ontwikkeld heeft bevat keurig gerangschikte frames waar de bijen hun natuurlijke raten in bouwen. Al naar gelang het bijenvolk groeit, kun je als imker de grootte van de kast mee laten groeien. Voor de imker is dit erg prettig, omdat je zo het zwermen van het bijenvolk wat uit kunt stellen.
Een ander voordeel van de bijenkast ten opzichte van de korf is dat je het hele volk kunt inspecteren zonder dat dit schade aan het bouwwerk van de bijen oplevert.
Maar verreweg het allermooiste pluspunt van de bijenkast is wel dat de honing geoogst kan worden zonder dat dit ten koste van het bijenvolk gaat. Zodra er voldoende overschotten honing door de bijen zijn verzameld, kan de imker de bovenste verdieping met raten van het volk afnemen.
Bijenvriendelijk geoogste honing van onze imkerij
Honing moet bijenvriendelijk geoogst zijn, vinden wij. Ons motto is dan ook: als je goed bent voor de bijen, zijn de bijen dat ook voor jou. Het welzijn van de bijen is voor ons een belangrijk ding. Daarom houden wij alle bijenvolken (momenteel ca. 400) in bijenkasten.
We oogsten de honing uitsluitend van overschotten, zodat onze bijen zelf altijd voldoende te eten hebben. Op onze imkerij zullen bijenvolken dus niet snel uitsterven door gebrek aan voedsel. Om deze redenen is onze honing dan ook altijd bijenvriendelijk geoogste honing!
Het zwermen van bijen – korte uitleg
‘Bijenzwerm landt op fiets’ of ‘imker verwijdert bijenzwerm uit boom in het centrum Amsterdam’. Zomaar wat koppen van een nieuwsartikel die je in een krant tegen kunt komen in het voorjaar of de zomer. Maar wat is daar dan gebeurd en wat is een bijenzwerm nu eigenlijk precies? Hier even een korte uitleg over het wonderlijke fenomeen van een bijenzwerm.
Wat is een bijenzwerm?
Een bijenzwerm is een grote groep honingbijen, die gezamenlijk hebben besloten een nieuwe kolonie te gaan starten. Meestal bestaat zo’n zwerm bijen uit zo’n 15.000 bijen en 1 koningin. Een bijenzwerm is dus een natuurlijk fenomeen, met geen enkel ander doel dan voortplanting van honingbijen.
Als een bijenkolonie te groot wordt, besluiten de bijen elders een nieuwe kolonie te gaan starten. Daarom maken de werksters in de korf speciale cellen om een nieuwe koningin te maken.
Zodra de nieuwe koningin bijna geboren wordt, verlaat de oude bijenkoningin met een vooraf bepaald gedeelte bijen het nest. Voordat de bijen de korf verlaten, zuigen ze zich vol met honing, zodat ze energie hebben om elders een nieuwe kolonie te starten.
Bij voorkeur op een mooie zonnige dag verlaten ze massaal de korf en verzamelen ze zich ergens in de buurt. Alle bijen klonteren aan elkaar vast en vormen zo een enorme tros met bijen. Na verloop van tijd zal die tros bijen weer verder trekken, op zoek naar een beschermde holte waarin ze zich definitief kunnen vestigen.
Het vertrekken van een bijenzwerm
Voordat de zwerm definitief vertrekt, kan de imker deze zwerm scheppen. Het scheppen van een bijenzwerm is eigenlijk niets anders dan het ervoor zorgen dat de bijentros in een nieuwe bijenkast terecht komt. Door de zwerm tijdig te scheppen heeft de imker er een bijenvolk bij en voorkomt hij daarmee overlast elders.
Als imker kun je helaas niet altijd de hele dag bij de bijenvolken blijven zitten om te kijken of er een zwerm uit de kast komt. Daarom gebeurt het regelmatig dat de uitgezwermde bijenkolonie vertrekt voordat de imker deze geschept heeft.
Een vertrekkende bijenzwerm is heel erg fascinerend. De bijen gaan een zware bromtoon produceren, om zo natuurlijke vijanden af te schrikken. Dit zijn de zwermen die soms op bijzondere plaatsen een tussenstop maken, zoals bijvoorbeeld aan een fietsenzadel, en daarmee het nieuws halen.
Het scheppen van de bijenzwerm
Zo’n neergestreken bijenzwerm maakt op de meeste mensen een enorme indruk. Toch hoef je er echter niet bang voor te zijn: bijen in een bijenzwerm hebben meestal geen enkele intentie om je te steken.
Als je zo’n zwerm ergens ziet neerstrijken in jouw omgeving of misschien zelfs wel in jouw achtertuin, kun je het beste meteen een lokale imker bellen met de vraag of hij/zij de bijenzwerm wil komen scheppen. De imker ‘schept’ de bijen in een nieuwe kast of korf, en neemt deze mee naar huis. Zo is iedereen weer b(l)ij 😉
Veelgestelde vragen over bijenkorven en bijenzwermen
Een bijenkorf wordt in Nederland meestal gemaakt van bosjes roggestro of buntgras. Het is belangrijk dat het stro of gras voldoende lengte heeft. Soms worden de bijenkorven ingesmeerd met leem of mest, zodat ze langer mee gaan. In andere landen worden ook wel andere materialen gebruikt om bijenkorven te maken.
Een bijenkorf maak je door lang stro of gras te bundelen in dunne bosjes om deze vervolgens in een speciale ronding aan elkaar te vlechten met gespleten bramenstengels of rotan. Je werkt tijdens het vlechten van een bijenkorf van boven naar beneden, waarbij de onderkant volledig open blijft. Als de hele korf gevlochten is knip je ergens aan de zijkant een klein stukje weg, zodat de bijen in en uit kunnen vliegen.
De honing in een bijenkorf kun je alleen maar oogsten door eerst alle bijen uit de korf te jagen, waarna je vervolgens alle raten uit de korf snijdt. Omdat deze raten niet in houten frames zit, kun je honing uit de bijenkorf niet slingeren, dus moet je deze korfhoning persen of als raathoning verkopen.
Omdat het gebruik van een bijenkorf best wat beperkingen heeft wat het oogsten van honing betreft en het werken in het bijenvolk, kiezen tegenwoordig vrijwel alle imkers vanuit praktisch oogpunt voor het gebruiken van bijenkasten. De bijenkorven die nog in gebruik zijn dienen vooral als educatief doel.
Om een bijenvolk in een korf te krijgen moet de imker een zwerm scheppen. Een bijenzwerm is een kolonie bijen die zich van een ander bijenvolk heeft afgesplitst, en ergens als een heel grote tros bijen is neergestreken. Afhankelijk van de situatie zorgt de imker ervoor dat deze bijen in de korf terecht komen.
Nee, doorgaans is een bijenzwerm niet gevaarlijk. Een bijenzwerm kan heel massaal overkomen vanwege de duizenden vliegende insecten met de harde bromtoon, maar zwermende bijen zijn slecht hoogst zelden agressief.
Als je te maken hebt met een bijenzwerm is het zaak om vooral rustig te blijven en niet in paniek te raken. Ga niet slaan naar bijen en probeer ze niet met gif te vermoorden, Honingbijen zijn beschermd. Het beste kun je een lokale imker bellen met de vraag of hij de bijenzwerm wil verwijderen.
Als je geen lokale imker kent, kun je het beste even googelen op imkervereniging + je woonplaats. Vaak kunnen zij jou wel verder helpen om een beschikbare imker te vinden die de zwerm komt scheppen.
Nieuw: RUSTpunt bij de imker
We hebben het er al vaak over gehad, maar nu is het dan eindelijk zover: bij onze winkel is een officieel erkend RUSTpunt geopend. Dus als je onze winkel bezoekt, kun je dit meteen combineren met een ontspanningsmomentje.
Drink een heerlijk bakje koffie of thee, geniet van een heerlijke honingkoek, of koel even af met een lekker ijsje. Als het mooi weer is, hoor je de bijtjes zoemen terwijl de vogels vrolijk fluiten.
Dus ben je een dagje op de Veluwe? Bezoek dan zeker onze honingwinkel!
Een overzicht van de nieuwste producten in onze honingwinkel
-
Propolis wateroplossing 10% – Zonder alcohol!Waterextract propolis: bevordert het jouw dagelijks welzijn? Deze wateroplossing met propolis helpt…€35,00
-
Premium Nederlandse bijenwas – Was blok 1 kiloZuivere Nederlandse bijenwas kopen? Bestel hier echte bijenwas uit onze eigen imkerij….€32,95
-
Product in de uitverkoopXL Honing voordeelpakket – 3x Polderhoning FlevolandPolderhoning in een voordeelpakket kopen? Deze aanbieding bevat 3 XL potten met…Oorspronkelijke prijs was: €46,40.€43,95Huidige prijs is: €43,95.
-
Product in de uitverkoopXL Honing voordeelpakket – 3x Bloemenhoning NLVoordeelpakket met Bloemenhoning bestellen? Deze aanbieding bevat 3 XL potten met 700…Oorspronkelijke prijs was: €46,40.€43,95Huidige prijs is: €43,95.
-
Product in de uitverkoopXL Honing voordeelpakket – 3x BiesboschoningBestel een voordeelpakket met echte honing! Bevat 3 XL potten met 700…Oorspronkelijke prijs was: €41,25.€39,95Huidige prijs is: €39,95.
-
Product in de uitverkoopMede pakket – 3 flessen honingdrankMede is een honingdrank. Mede wordt ook wel godendrank genoemd en is…
Vanaf: €26,85Vanaf: €25,95 -
Hongaarse PhaceliahoningKoop hier echte Phaceliahoning. Hongaarse Phaceliahoning heeft een milde, zoete smaak met…Vanaf: €3,75
-
Propoliszalf Strong | Zalf met extra propolisPropoliszalf Strong is een fijne zalf met een extra hoog percentage propolis….€13,95
-
Product in de uitverkoopPropolistinctuur 30% – Grootverpakking 300 mlPropolistinctuur van de beste kwaliteit bestel je hier in een grootverpakking! Let…Oorspronkelijke prijs was: €118,50.€109,95Huidige prijs is: €109,95.
-
Product in de uitverkoopPropolistablettenDeze natuurlijke propoliscapsules bevatten ingedroogde zuivere propolis. Propolis blijkt zeer selectief schimmels…Vanaf: €12,95
-
Product in de uitverkoopCanadese Klaverhoning emmer 5 kilo – CrèmehoningDeze emmer Klaverhoning bevat 5 kilo heerlijke dikke crèmehoning. Dankzij de dikke…Oorspronkelijke prijs was: €96,50.€89,95Huidige prijs is: €89,95.
-
Product in de uitverkoopKoolzaadhoning emmer 5 kilo – CrèmehoningDeze emmer Koolzaadhoning bevat 5 kilo heerlijke dikke crèmehoning. Dankzij de dikke…Oorspronkelijke prijs was: €72,50.€59,95Huidige prijs is: €59,95.
-
Product in de uitverkoopZonnebloemhoning emmer 5 kilo – CrèmehoningDeze emmer zonnebloemhoning bevat 5 kilo heerlijke dikke crèmehoning. Dankzij de dikke…Oorspronkelijke prijs was: €68,50.€56,50Huidige prijs is: €56,50.
-
Wenskaart ‘BIJpraten’ – KraftpapierDeze wenskaart met de tekst ‘Zullen we snel weer eens BIJpraten’ is…€1,25
-
Bijenlegpuzzel ‘Brilliant Bees’ – 1000 stukjesEen prachtige leerzame puzzel met 24 geïllustreerde bijensoorten, omringt door kleurrijke bloemen….€21,50
-
Bijenlegpuzzel ‘Bee Hall’ – 1000 stukjesEen leuke puzzel die je verbeelding laat spreken en waar je bij…€21,50
-
Vrolijke ‘Blije Bij Benja’-rammelaarDeze rammelaar van Blije Bij Benja zoemt niet, maar geeft een zacht…€12,50
-
Zacht knuffeldoekje ‘Blije Bij Benja’Dit Knuffeldoekje van ‘Blije Bij Benja’ is een heerlijk zacht knuffeldoekje waar…€13,50
-
Zachte babyknuffel ‘Blije Bij Benja’Deze bijenknuffel ‘Blije Bij Benja’ is een superzachte (baby)knuffel waar iedereen vrolijk…Vanaf: €14,95
-
Stompkaars bijenwas XLPrachtige unieke bijenwaskaars. Deze handgemaakte stompkaars van bijenwas heeft extra veel branduren….€14,95
-
Honingpot van glasDeze glazen honingpot in de vorm van een bijenkorf met een leuk…€19,95
-
Honingpot bruin XLDeze bruine keramische honingpot met een handige honinglepel brengt een warme, gezellige…€12,25
-
Honingpotje bruin – smallKlein keramisch honingpotje in de vorm van een bijenkorf. De schattige bijtjes…€8,15
-
Honingpotje geelVind u de standaard honingpotten saai? Koop hier een prachtige gele honingpotje!€13,95
-
Brokhoning (in pot)Brokhoning is een pot vloeibare bijenhoning met daarin een stuk zuivere honingraat.Vanaf: €10,25
-
Handboek voor vlinderfansDit vlinderboek biedt een compleet overzicht van verschillende vlindersoorten, met prachtige foto’s…€27,95
-
Honing met Cashew- & PistachenootDeze Honing met Cashew- & Pistachenoot is een samenstelling van onze imkerij…€11,75
-
Wenskaart ‘Jij bent BIJzonder’ – KraftpapierDeze wenskaart met de tekst ‘Jij bent BIJzonder’ is een unieke kaart…€1,25
-
BS Toys Puzzel spel – Premium Bijtjezzz PuzzzleDe Bijtjezzzz Puzzzel of Puzzzle Beezzz is een prachtig houten bordspel van…€21,50
-
Ansichtkaart ‘Honingsnoepjesfeest’Op deze ansichtkaart een tafereel dat iedereen die van zoetigheid doen watertanden!…Vanaf: €0,99
Geef een reactie
Je moet ingelogd zijn op om een reactie te plaatsen.